შაქრიანი დიაბეტით შარდის შაქარი ამ ენდოკრინული დაავადების დამახასიათებელი ერთ-ერთი სიმპტომია. ჩვეულებრივ, გლუკოზა არ უნდა განისაზღვროს ზოგად შარდში. ვინაიდან იგი მთლიანად ექვემდებარება რეაბსორბციას თირკმლის ტუბულებში და ისევ სისტემურ მიმოქცევაში გადადის. ექიმებს შორის, მდგომარეობა, რომლის დროსაც შარდში შაქრიანობა განისაზღვრება, ჩვეულებრივ უწოდებენ გლუკოზურიას.
ჯერ კიდევ ძველ დროში, როდესაც ცივილიზაციის საჩუქრები არ არსებობდა, ხალხს შეეძლო გარკვეული პათოლოგიური პირობების დადგენა. ერთ-ერთი ასეთი მდგომარეობა იყო შაქრიანი დიაბეტი, და იგი განისაზღვრებოდა შარდის შემადგენლობით. შაქრიანი დიაბეტით შარდვა გემოვნებით გახდა ტკბილი, რაც ახასიათებს დაავადების არსებობას ადამიანებში. დღესდღეობით, ექიმებს ათავისუფლებენ ბიოლოგიური სითხეების ორგანოლეპტიკური თვისებების შესწავლის აუცილებლობას, თანამედროვე ანალიზატორებს საოცარი სიზუსტით შეუძლიათ წარმოაჩინონ ბიოლოგიური სუბსტრატების, კერძოდ შარდის შემადგენლობა.
შარდში შაქრის გამომწვევი მიზეზები
ადამიანის სხეულის ფუნქციონირების ნორმალურ ფიზიოლოგიაში, მიღებულია, რომ შარდი არის სისხლის თხევადი ნაწილის ერთგვარი ულტრაფილტრატი, ე.ი. პლაზმური. ბიოქიმიური და ელექტროლიტური შემადგენლობის მიხედვით, შარდს და პლაზმას აქვს ძალიან მსგავსი შემადგენლობა. უნდა აღინიშნოს, რომ შარდსასქესო სისტემის მუშაობის დროს ჩვეულებრივ უნდა განვასხვავოთ შარდის ორი ტიპი: პირველადი და მეორადი.
პირველადი შარდი
მას აქვს იდენტური შემადგენლობა პლაზმასთან, გარდა ცილებისა, რომლებიც ვერ გაივლიან თირკმელების გლომერულ აპარატს. პირველადი შარდის დროს, გლუკოზის კონცენტრაცია შეესაბამება სისხლში გლუკოზის კონცენტრაციას. შემდგომში, თირკმლის მილაკების სისტემაში პირველადი შარდიდან, აღინიშნება გლუკოზის სრული საპირისპირო შეწოვა, თუ ეს ფიზიოლოგიურ მნიშვნელობებშია.
საშუალო შარდი
ეს არის კონცენტრირებული პირველადი შარდი, საიდანაც ამოიღება თითქმის ყველა იონი ნატრიუმი, კალიუმი და ქლორი, ისევე როგორც გლუკოზა. მეორადი შარდის რაოდენობა შეესაბამება დღის განმავლობაში მოხმარებული სითხის დონეს.
ეს ბარიერი შეიძლება განსხვავდებოდეს თითოეული პირისათვის 1-2 ერთეულში. თირკმლის ბარიერი შეესაბამება შაქრიანი დიაბეტით დაავადებული პაციენტის გლიკოზილირებული ჰემოგლობინის სისხლის 6-7% -ს, რაც საშუალებას გვაძლევს ბოლო რამდენიმე თვის განმავლობაში გამოვავლინოთ კლინიკური სურათი. შაქრიანი შაქრიანი ტიპი 2 შაქრიანი დიაბეტით დადგენილია დაავადების ძალიან ადრეულ სტადიაზე, ამასთან, პაციენტის ენდოკრინოლოგიური და მეტაბოლური დარღვევების აშკარა კლინიკური სურათი ჯერ კიდევ არ არსებობს.
შარდის თვისებები
შარდში გლუკოზის მაღალი კონცენტრაცია ზრდის შარდში ოსმოსტურ წნევას, რაც იწვევს ორგანიზმიდან წყლის ზედმეტი მოცილებას. ამ მიზეზით, ტიპი 2 დიაბეტის ერთ – ერთი პირველი სიმპტომია შარდვის გახშირება - პოლიურია. დიაბეტის გამო, შარდი ხდება ნაკლებად კონცენტრირებული, რადგან შაქართან ერთად ორგანიზმიდან დიდი რაოდენობით წყალი ამოიღება. შაქრიანი დიაბეტით დაავადებულ ადამიანებში შარდის სისტემა მიზნად ისახავს ჰიპერგლიკემიის კომპენსაციას - სისხლში შაქრის მაღალი შემცველობა.
შარდის შაქარი
შარდის ზოგადი ტესტის გავლისას ნორმალური შაქარი საერთოდ არ უნდა განისაზღვროს, ბარიერის კონცენტრაციის მნიშვნელობა არის 1.5 მმოლ / ლ. უფრო მეტიც, თუ ბარიერის მნიშვნელობა გავიდა, შარდში შაქრის ანალიზის შედეგებში დადებითი იქნება. საბოლოო შარდში გლუკოზის უშუალო კონცენტრაციის გარდა, არსებობს კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი პარამეტრი - შარდის შედარებით სიმკვრივე. ნორმალური ფარდობითი სიმჭიდროვე მერყეობს 1.011 – დან 1.025 – მდე, რაც ნორმაოსტენურიას მოიხსენიებს. შაქრიანი დიაბეტის დროს, სპეციფიკური სიმძიმე 1.025-ზე მეტია, ხოლო პოლიურიასთან ერთად ჰიპერმენსურიასაც უწოდებენ.
აღსანიშნავია, რომ შარდში გლუკოზის კონცენტრაცია სრულად ვერ იძლევა მონაცემებს პაციენტის მდგომარეობის შესახებ, რადგან პარამეტრების ცვალებადობა თითოეულ ინდივიდში აყალიბებს მნიშვნელოვან შეცდომას. ამ მიზეზით, ძირითადი მეთოდი რჩება გლუკოზის დადგენა ვენურ სისხლში და გლიკოზილირებული ჰემოგლობინის ზუსტი დიაგნოზის დასადგენად.
დიაბეტის ტიპი
იმისდა მიუხედავად, რომ გლუკოზა გამოიყოფა შარდთან ერთად ნებისმიერი ტიპის დიაბეტისთვის, ეს სიმპტომი ყველაზე დამახასიათებელია 1 ტიპის დიაბეტისთვის, ე.ი. ინსულინდამოკიდებული, რომელშიც შარდი განსაზღვრავს შაქრის მაღალ დონეს.
ჰორმონის ინსულინი აუცილებელია გლუკოზის ნორმალური რეაბსორბციისთვის, თუმცა, პირველ ტიპში, მისი წარმოება ძალზე მცირეა ან შეიძლება მთლიანად არ არსებობდეს, რაც იწვევს პლაზმაში ოსმოლარული წნევის მნიშვნელოვან ზრდას და გლუკოზურიაში. მნიშვნელოვანია გავითვალისწინოთ, რომ სისხლში შაქრის კომპენსაციური მოცილება შარდთან ერთად იწვევს ორგანიზმის დეჰიდრატაციას ან დეჰიდრატაციას, რაც სტრესის ფაქტორია ყველა ქსოვილისა და ორგანოსთვის.
მკურნალობა
შაქრიანი დიაბეტის კომპენსატორული გლუკოზორია რისკფაქტორია თირკმელების დაავადებისთვის, რადგან ამ შემთხვევაში თირკმელები გაძლიერებულ რეჟიმში მუშაობენ და სწრაფად იწვებიან. ასეთი სიმპტომის მქონე დიაბეტით მკურნალობა უნდა ჩატარდეს. ინსულინზე დამოკიდებული ტიპის დიაბეტის მქონე პაციენტებისთვის უნდა დაინიშნოს ჰორმონის შემცვლელი თერაპია ინსულინით. ტიპი 2 დიაბეტის მქონე პაციენტებისთვის მკურნალობა მოიცავს შაქრის შემცირების წამლების მიღებას და მკაცრი დიეტის დაცვას ნახშირწყლოვანი საკვების შეზღუდული მიღებით. ამ დაავადების მოწინავე ფორმებით, პაციენტებმა უნდა გაიარონ კურსის მკურნალობა წამლების - ნეფროპროტექტორების გამოყენებით.